Tercihler ve Sıralamalar Hakkında Detaylı Analiz ve Öneriler

Her öğrencinin ve velisinin bu yazıyı sonuna kadar okumasını, yapılan çıkarımların nasıl elde edildiğini anlamasını öneriyorum. Eğer buradaki analizler sizin durumunuza cevap olmuyorsa buradaki yöntemden faydalanarak sonuca ulaşabilirsiniz. Unutmayın, bunlar sadece öneri niteliğindedir. Analizleri sizlerden gelen 150 civarında sınav sonuç belgesini esas alarak hazırlamaya çalıştım.

Bu sene tercih yaparken aralıkları biraz açmakta fayda olduğunu düşünüyorum. Ön görülen kaymaların dışında bir de belirsizlikler olacaktır. Birçok öğrencinin tercih hatası yapacağını ön görebilmek hiç de zor değil.

Sizler için hazırladığım ve bir öneri niteliği taşıyan tercih aralıklarını vererek başlayalım.

SAY öğrencileri için tercih önerileri

Tablo 1: SAY öğrencilerinin önündeki tahmini EA öğrencisi sayısı ve tavsiye edilen tercih aralığı

SAY öğrencileri özellikle sıralamalar yükseldikçe tercih aralıklarını biraz açmalıdırlar. Eğer yerleşmek istiyorsanız 24 tercihinizi biraz geniş bir bantta kullanmak faydalı olacaktır. Yerleşme ihtimalinizin en yüksek olduğu bölümler önünüzdeki EA öğrencilerini çıkardıktan sonra elinizde kalan sayıya benzeyecektir. Örneğin 40 bin sıralaması olan bir öğrencinin 35-45 bin bandından bir yere yerleşmesi oldukça olasıdır.

İnternette dolaşan hatalı bilgilerden en çok etkilenen SAY sıralamaları olabilir. Buraya özellikle dikkat etmek gerekiyor.

EA öğrencileri için tercih önerileri

Tablo 2: EA öğrencilerinin önündeki tahmini SAY öğrencisi sayısı ve tavsiye edilen tercih aralığı

Değişimin en yüksek olacağı alan şüphesiz EA olacaktır. SAY öğrencilerinin EA puanlarının hesaplanması bu sene ciddi değişikliklere yol açmıştır. SÖZ öğrencilerinin EA puanlarının hesaplanması, EA öğrencilerini SAY’da olduğu kadar etkilemediği için buraya dahil etmedim. Fakat tercih aralıklarını belirlerken buradaki belirsizliği de göz önüne alarak aralıkları genişlettim. Yerleşme ihtimalinizin en yüksek olduğu bölümler önünüzdeki SAY öğrencilerini çıkardıktan sonra elinizde kalan sayıya benzeyecektir. Örneğin 10 bin sıralaması olan bir öğrencinin 7-8 bin bandındaki bir bölüme yerleşmesi ihtimali oldukça yüksek.

Diğer taraftan daha önce de belirttiğim gibi, tercih hatalarının da bu sene ciddi etkileri olacaktır.

SÖZ öğrencileri için tercih önerileri

Tablo 3: SÖZ öğrencilerinin önündeki tahmini EA öğrencisi sayısı ve tavsiye edilen tercih aralığı

SÖZ öğrencileri için de belirsizlikler yüksek sıralamalara çıkıldıkça artıyor. Bu yüzden özellikle 100 binin gerisinde olan öğrencilerin tercih aralıklarını geniş tutmalarında fayda olduğu kanaatindeyim.

Yerleştirme sonuçları bu sene neden değişecek?

Bu sene iki önemli değişikliğin yerleştirme sonuçlarını etkileyeceğinden bahsedebiliriz.

1. Bir öğrencinin birden fazla alandaki puanının hesaplanması
2. Puan türlerinin birleştirilmesi

Bu iki değişikliğin olası sonuçlarını incelemek için bazı verileri esas alabiliriz.

Bir öğrencinin birden fazla alandaki puanının hesaplanması ne gibi sonuçlara yol açabilir?

Sıralamalardaki en büyük değişikliği yaratan faktör bu oldu. Şimdi hemen verileri inceleyelim.

EA öğrencilerinin önünde ne kadar SAY öğrencisi var?

Tablo 4: Türk Dili ve Edebiyatı – Sosyal Bilimler – 1 testinden soru işaretlememiş SAY öğrencilerinin EA sıralamaları

Bu tabloda Sosyal Bilimler – 2 testlerinden işaretleme yapan EA öğrencilerinin SÖZ sıralamaları boş bırakılmıştır.

Tablo 5’e baktığımızdan ilk 100 bin SAY öğrencisinin önünde yaklaşık olarak 3 bin EA öğrencisi olduğunu söyleyebiliriz. Bu birçok öğrencinin beklediğinin altında bir rakam. Sıralamalar geriledikçe SAY ve EA öğrencilerinin aralarındaki farklar da kapandığı için daha fazla EA öğrencisinin SAY öğrencilerinin önüne geçtiğini söyleyebiliriz. Örneğin SAY’da 200 bin civarına geldiğimizde önümüzdeki EA öğrencisi sayısı 40 bini aşıyor.

Puan türlerinin birleştirilmesi ne gibi sonuçlara yol açabilir?

Bu konu hakkında fikir sahibi olabilmek için 2009 ve 2010 yerleştirme sonuçları kıyaslanabilir. Peki neden? Çünkü 2009’da tek olan puan türleri, 2010’da bölünmüştü ve şimdi yine 2018’de birleştirildi. 2009’dan 2010’a geçerken gözlemlediklerimizin tersinin 2017’den 2018’e geçerken ortaya çıkması en kuvvetli olasılık.

Önce kaynaklarımızı sunalım:

2009: http://www.osym.gov.tr/Eklenti/4193,bolum1lisanspdf.pdf?0
2010: http://www.osym.gov.tr/Eklenti/4389,bolum1lisanspdf.pdf?0

Önemli uyarı: Birçok öğrenci bana 2009 ve 2010 tercih kılavuzlarını referans aldıklarını söylediler. Tercih kılavuzları bir önceki senenin verisine göre hazırlanır, bu da hatalara yol açıyor. Bizim o senenin yerleştirme sıralamalarına bakmamız gerekiyor. Ayrıca o tarihlerden bugüne yeni açılmış olan üniversitelerin, bölümlerin ve yükselen kontenjanların da bugünkü sıralamalara etki edeceğini gözden kaçırmamak gerek.

Hemen bazı sonuçları inceleyelim.

Tablonun genelini incelediğimizde özellikle düşük sıralamadan alan bölümler için ciddi farklılıkların olduğunu söylemek zor. Tıp fakültelerinin sıralamalarında ilerlemeler yaşanırken mühendisliklerde gerilemeler olmuş. Yüksek sıralamalara çıkıldıkça ise farklılıkların artabildiği gözlemleniyor. Tıp fakültelerindeki bu bir yıllık düşüşte tıplara olan yönelimin de bir miktar etkili olabileceği düşünülebilir.

Diğer taraftan 2010 yılında elindeki MF-3 sıralaması MF-4 sıralamasından daha iyi olan bazı öğrenciler tercihlerini tıptan yana değiştirmiş olabilir. 2017’den 2018’e geçerken de buradaki değişikliklerin tam tersinin yaşanması olasılık dahilinde. Tabi sıralamalar yükseldikçe birçok faktörün de etkisiyle sonuçlar farklılık gösterebilir.

Sorular – Cevaplar

Tercih yaparken puan mı, sıralama mı yoksa yüzdelik dilim mi önemlidir?

Kesinlikle sıralamalar önemlidir. Puan, sırlamaların elde edilmesinde kullanılmakta; yüzdelik dilim ise başarı sıranızın sizinle aynı alandaki öğrenci sayısına oranını göstermektedir. Sıralmanız 40.000 ise, ÖSYM sizden önce 39.999 öğrenciyi yerleştirir ve yerleşme sırası size gelir.

SAY öğrencileri sıralamalarını bir sayı ile çarpmalı mı?

Bunu kesinlikle doğru bulmuyorum. Siz 20 bin sıralama yaptıysanız sizden önceki 19.999 öğrenci yerleşmeden size sıra gelmez. Kendinizi 12 bininci gibi düşünemezsiniz. Sizden önce 20 bin insan var. Onlar sizin önünüzdeki kontenjanları dolduracaklar.

Benzer içerikler