Hafta içi saat 16.00'ya kadar verilen siparişler aynı gün kargoda! 190 TL ve üzeri alışverişlerde kargo ücretsiz!
0546 155 50 17 0312 92 20 390
  • Sepetinizde ürün bulunmuyor.

    • 190.00 TL ve üzeri alışverişlerinizde ücretsiz kargo gönderimi yapılmaktadır.
  • GİRİŞ

Etki ve Tepki Kuvvetleri Toplanabilir mi?

Aynı tür vektörel büyüklükler birbirleriyle her zaman toplanabilir. Etki ve tepki birer kuvvet olduğuna göre bu iki kuvveti birbiriyle toplayabiliriz. Tıpkı iki hız ya da yer değiştirme vektörünü birbiriyle toplayabildiğimiz gibi.

Eğer aralarında etki ve tepki çifti bulunan iki cisimden birinin üzerindeki kuvvetleri gösteriyorsak bu iki kuvveti birbiriyle toplamayız.

Etki ve tepki kuvvetlerini ne zaman toplamayız?

Fizikte genellikle bir cismin durumuyla ilgileniriz. Bir cisme etki eden kuvvetleri ele aldığımızda, başka cisimlerin bu cisme uyguladığı kuvvetleri inceleriz. Bu cismin diğer cisimlere uyguladığı kuvvetlerle ilgilenmiyorsak etki ve tepki çiftlerini birlikte düşünmemizi gerektiren bir şey yoktur.

Örneğin Dünya ve Ay arasındaki etkileşimde sadece Ay üzerindeki kuvvetleri göstermek istersek Ay üzerinde sadece Dünya’nın uyguladığı kütle çekim kuvvetini gösteririz.

Etki ve tepki kuvvetleri
Sadece Ay üzerindeki kuvvetleri incelediğimizde Dünya'nın Ay'a uyguladığı kuvvetle ilgileniriz.

Aslında benzer şekilde Ay da Dünya’ya kütle çekim kuvveti uygular. Bu iki kuvvet bir etki ve tepki çiftidir. Bu cisimleri ayrı ayrı ele alıyorsak etki ve tepki çiftlerini toplamanın fiziksel bir anlamı olmayacaktır.

Etki ve tepki kuvvetlerini ne zaman toplarız?

Sadece Ay ve Dünya’dan oluşan bir sistemin kütle merkezini düşünelim. Bu sistem içinde yer alan etki ve tepki çiftlerinin toplamı sıfır olduğu için bu sistemin kütle merkezinin ivmesi sıfır olacaktır.

Sistem içi kuvvetler
Dünya ve Ay sisteminde iç kuvvetler. Sistem içindeki bu kuvvetler birbirini dengeler. Bu yüzden bu kuvvetler sistemi ivmelendirmez.
Etki ve tepki kuvvet çiftleri farklı cisimlere etki eder. Görselde verilen örnekte olduğu gibi biri Dünya’ya biri de Ay’a etki eder.
Aynı cins iki vektör birbiriyle toplanabilir. İki kuvvet vektörü her zaman toplanabilir. Bu matematiksel bir işlemdir. Bunun fiziksel anlamı yazıda açıklanmıştır.
Masa üzerinde dengede olan bir kitabın üzerindeki net kuvvet sıfırdır. Bu kuvvetlerden biri kitabın ağırlığı (bunun etki-tepki çifti kitabın Dünya’ya uyguladığı kütle çekim kuvvetidir), diğeri ise masanın kitaba uyguladığı normal kuvveti (bunun etki-tepki çifti kitabın masaya uyguladığı normal kuvvetidir) olur. Bu iki kuvvet birbirini dengeler. Ancak bu iki kuvvet birer etki-tepki çifti değildir.

Bir cismi değil de bir sistemi incelediğimizde, sistem içinde yer alan nesnelerin birbirine karşılıklı kuvvetler uyguladığını görürüz. Örneğin insan vücudunu tek bir sistem olarak düşünürsek kafa ve gövde karşılıklı olarak birbirine kuvvetler uygular. Fakat biz bu etki tepki çiftlerinin toplamının sıfır olduğunu bildiğimiz için bir sistem olan insan vücudunun üzerindeki kuvvetleri gösterirken bu kuvvetleri göstermeyiz.

Benzer şekilde yatay zeminde hareketsiz duran bir kitabı oluşturan moleküller, etki tepki kuvvetlerin trilyonlarcasını birbirine uygularlar. Bu iç kuvvetlerin her birinin etki ve tepki çifti şeklinde bulunması toplamlarının da sıfır olmasını sağlar. Böylece bu çok sayıdaki kuvveti kitap üzerinde göstermeyiz.

Etki ve tepki kuvvetleriyle ilgili örnek sorular

Etki ve tepki kuvvet çiftleri sadece bir cisme etki edebilir.


Etki ve tepki kuvvetleri birbiriyle toplanamaz.

Masa üzerinde duran bir kitabın dengede kalmasını sağlayan etki ve tepki kuvvetlerinin toplamının sıfır olmasıdır.

Tolga Bilgin
Tolga Bilgin
İstanbul doğumlu. Lise eğitimini o zamanki adıyla Beylerbeyi Lisesi, şimdiki adıyla Hacı Sabancı Anadolu Lisesi’nde tamamladı. 1996 yılında Boğaziçi Üniversitesi Fizik Öğretmenliği Bölümü’ne girdi. Birçok öğrenciyi Fizik alanında sınavlara hazırladı. Olimpiyat sorularıyla uğraşmayı, fiziğin çeşitli alanlarında kafasına takılan tüm noktaları derinlemesine araştırmaya bayılıyor. Oğluyla beraber Roblox oynamayı, yürüyüş yapmayı ve Netflix’te dizi seyretmeyi seviyor.

Faydalı İçerikler

YouTube Derslerimiz ve Sitedeki Dersler Arasındaki Farklar

YouTube Derslerimiz ve Sitedeki Dersler Arasındaki Farklar   YouTube derslerimiz Sitedeki derslerimiz Müfredat kapsamı Özellikle TYT kısmında eksikler var Eksiksiz [...]

TYT ve AYT Fizik Kaynak Kitap İncelemeleri

TYT ve AYT Fizik Kitap ve Soru Bankası İncelemeleri   YKS için fizik kaynak incelememiz bu sayfadadır. TYT ve AYT [...]

YKS için TYT-AYT Video Konu Anlatımlı Fizik Soru Bankası

TYT-AYT Video Dersleri için Hazırladığımız Kitaplarımızı İnceleyin! 1. Kitap | TYT Fizik - 9. Sınıf Konuları Fizik bilimine giriş Madde [...]

0 responses on "Etki ve Tepki Kuvvetleri Toplanabilir mi?"

Yorum yaz